Friday, December 28, 2012

IL-PITIRROSS


Għasfur mill-bejta ttajjar
jimraħ baxx baxx mirżuħ
ifittex loqma ikel
għaż-żgħar l'għandu bil-ġuħ.

Waqt li kien qed jittajjar
fuq l-għolja tal-kalvarju
l-għasfur straħ fuq il-għuda
maħsud ra x-xenarju.

Qalbu sewda nikkieta
ra nies iebsa madwaru
raġel mitluq għal mejjet
qegħdin jiġbduh minn xagħru.

Salbuh ma’ salib aħrax
imsiemer kbar f’idejh
mara tibki u tolfoq
mixħuta taħt riġlejh.

Mislub rasu baxxuta
mitluqa fuq spallejh
qalbu l-għasfur ingħafset
imbikkem resaq lejh.

Staqsieh kif jista’ jgħinu
għalxiex bi swat battewk
naħlef li qabel nitlaq
niġbidlek ftit mix-xewk.

Ma’ xewka twila ssielet
minfuda kienet hemm
ġibidha bit-tbatija
sidru ċappas bid-demm.

Ġesu` dawwar ftit wiċċu
sabiex irroddlu ħajr
u b’leħen miksur qallu
maltemp ġej, mur malajr.

Sider l-għasfur imxarrab
tad-demm kellu xi qtar
sellimlu qabel telaq
dlonk lejn il-bejta tar.

Lura wasal fil-bejta
iż-żgħar sabhom miblula
sidirhom kollu aħmar
bid-demm qaddis maħsula.

Iż-żgħar qallhom x’kien ġara
tassew ġrajja tal-waħx
għajnejh bid-dmugħ mimlija
ifisser ma jiflaħx.

Għat-tlieta beda jberraq
ta' ragħad qawwi l-ħoss
maħnuq 'l missier għajjat
żejjen lill-pitirross.

Mis-sema waqgħet dalma
lill-għasfur bgħatt tislija
ħniena wettaqt ma’ ibni
tebgħa nagħtik middija.       

Ramon Psaila


QARI TA' POEŻIJI FIL-BELT VALLETTA, CAFE` ROCHER


L-Għaqda Poeti Maltin, qiegħda tniedi bidu ta’ qari ta’ poeżiji fil-kafeterija Cafè Rocher, li tinsab fuq ix-xellug kif wieħed jidħol minn Bieb il-Belt. Din se tibda tkun fl-ewwel Sibt ta’ kull xahar fl-għaxra ta’ filgħodu, minbarra meta dan il-jum jaħbat festa.

Il-poeżiji li jinqraw jistgħu jkunu b’kull ilsien li l-kittieb iħossu komdu fih, basta l-Poeta jkun dispost biex jispjega jekk ikun hemm il-bżonn.

Wieħed jista’ wkoll  jieħu kafè jew dak li jrid mingħand Cafè Rocher (ovvjament kulħadd iħallas tiegħu biex ma jinħoloqx diżgwid). L-ewwel laqgħa se tkun nhar is-Sibt, 5 ta’ Jannar, 2013. Il-Membri tal-Għaqda Poeti Maltin u l-pubbliku ġenerali huma mistednin biex iġibu l-poeżiji tagħhom biex jaqrawhom.  Min jippreferi jisma’ biss hu mistieden ukoll.

B’dan il-mod l-Għaqda Poeti Maltin qiegħda tagħti spazju lill-kittieba Maltin tal-poeżija biex jikkomunikaw il-ħsibijiet u l-emozzjonijiet tagħhom mal-bqija tan-nies, u biex il-poeżiji tagħhom ikunu apprezzati aħjar.  Dan isir f’atmosfera ta’ ħbiberija, bejn kikkra kafè u oħra. Għaldaqstant, inħeġġu lil kulħadd biex jibda jieħu sehem f’din l-attività.

Monday, December 24, 2012

Altri versi di Natale/ Other poems for Christmas


VIGILIA DI NATALE

Che amara ironia in questo Natale...
Che cosa è divenuto il Natale, ogni Natale
che ci viene elargito,
che ci viene imbonito,
che ci viene imbandito?
Ancora ieri c'è stato un terremoto,
ma Cristo non è nato né risorto
se non nello sguardo di una bambina
che si trascinava carponi:
in cerca di un sorso d'acqua
nell'assurda orba levità del giorno
che si levava e calava
come vendicatrice spada.
Alle spalle del grappolo di stracci,
oltre la geografia delle ossa,
oltre la disfatta della pelle rugosa
in cui la bambina era mutata,
grumo di dolore senza più rancore,
un avvoltoio e un fotografo,
ambedue pronti a carpirne
l'immagine mortale.
Cristo è nello sguardo di quella bambina,
soltanto in quell'ultimo sguardo.

Alberto Figliolia
 
LA STELLA

Una sera persero la stella, come mai?
Per averla troppo guardata.
I due re bianchi erano sapienti di Caldea,
tracciavano a terra cerchi con il bastone.

Facevano calcoli, si grattavano il mento.
Ma la stella era fuggita, come fugge un'idea.
E quegli uomini la cui anima aveva sete di guida,
piansero mentre alzavano tende di cotone.

Ma il povero re nero, disprezzato dagli altri due,
si disse: " Pensiamo anche a una sete che non sia la nostra:
bisogna dar da bere agli animali".

E mentre teneva in mano il secchio,
nell'umile spicchio di cielo in cui bevevano i cammelli,
vide la stella d'oro che danzava in silenzio.


Edmond Rostand

HOLIDAY SEASON 
        
Nature looks at human beings
and we put our image
in the landscape's time:
It is December on the Planet Earth.
 
A great present would be a new tree
planted in the garden,
the confidence that
even humanity could
be born again!
 
A swing in the heart brings love
and hope persists.
However in each new era
our intelligence recognizes
that nature remains untamable!

Teresinka Pereira



UN OMAGGIO DA GENOVA
 
Da una piccola isola
Nel cuore del Mediterraneo
Mi arriva un messaggio
che non mi suona estraneo:
 
E' un sentimento comune di fratellanza
che collega ogni uomo a me
in questa piccola stanza,
 
Che abbatte barriere e incomprensioni
che va oltre i mille confini
e le mille religioni
 
A chi difende la vitalità
della lingua italiana
In una terra a noi cosi vicina
e al tempo stesso così lontana
 
Dove l'idioma di Averroé
e quello di Dante
si sono uniti
in una sola voce parlante
 
In questo giorno di festa
di gaudio e disperanza
Io auguro a tutti voi
Gioia e abbondanza
 
Un augurio di cuore a  te, Patrick, e a tutta la Ghaqda Poeti Maltin! 

Alessio Stretti (Genova)



Be blessed
Spring as an swallow
will follow the miracle
Enlightened, free wing with
  and
to freedom of thought

Eftichia Kapardeli (Greece)

HAIKU

Il focolare         
Un bue e l'asinello
Destino d'un Re  


Clirim Muca

 

Christmas well-wishes from Malta

WELL WISHES

It is early in the morning,
a day before Christmas.
In this crystallized moment
I am thinking of you all
poets and friends from all
             over the world.
I smile and feel happiness inside
thinking that through you all
humankind has its soldier-angels
always ready to remind the rest
that we have to do our best
to help all those around us,
make them feel better and smile
and live in peace.
So, a big cheers to all of you
and wish you health, joy and tranquility!

Patrick Sammut (Malta)


VI VOGLIO BENE

E` presto stamattina
un giorno prima di Natale.
In questo momento cristallizzato
sto pensando a tutti voi
poeti e amici da tutto il mondo.
Sorrido e mi sento contento
pensando che tramite tutti voi
l'umanita` ha i suoi soldati-angeli
sempre pronti a ricordare gli altri
che dobbiamo fare del nostro meglio
per aiutare tutti quelli intorno
a sentirsi meglio e a sorridere
e vivere in pace.
Percio`, un grande EVVIVA! a tutti voi,
vi auguro salute, felicita` e tanta tranquillita`!

Patrick Sammut (Malta)                                                                        
                                                                                                     
                                                                                                                Tre presepi da Malta
                                                                                                                Three cribs from Malta



WELL WISHES

Раннее утро перед Рождеством.
В этот светлый час я думаю
обо всех друзьях и поэтах мира.
Я улыбаюсь и чувствую себя
счастливым человеком,
потому что все вы для человечества
как ангелы-хранители, готовые напоминать
о помощи всем окружаюшим,
вселять в их души мир и спокойствие.
Так что успеха всем вам,
здоровья, радости и мира! 

Патрик Саммут (Мальта)
ДОБРЫЕ ПОЖЕЛАНИЯ
Patrick  Sammut (Malta)
Translated by Adolf Shvedchikov (RUSSIA)

Monday, December 17, 2012

Altra poesia per Natale


Natale è
 
Natale è
nel rintocco del primo vagito
negli occhi che aprono al sorriso
nella mano rivolta al diverso.

Natale è
nel cuore una scintilla
l’amore che brilla
nella carezza di un ricordo
nel sogno di un bimbo.


Natale è
nel silenzio di una preghiera,
nel coraggio di un perdono
nell’umiltà di un “io chi sono”.

Natale è
in ogni giorno della vita.

Paola Mara De Maestri

Sunday, December 16, 2012

Una poesia per Natale 2012


Natale 2012

Vorrei scrivere una lettera a Gesú
come facevo da bambino
e non per chiedere il regalo di Natale
ma per chiedere
di indirizzare il cammino
cambiare il destino
dell’uomo
che non ricorda piú
cos’è il bene e cos’è il male
e che solo una mano soprannaturale
ormai potrà cambiare,
solo il bimbo divino
può spingere ad amare
a non prendere soltanto
ma anche a dare.

Amerigo Iannacone


Kristnasko 2012

Mi volus skribi leteron al Jezuo
kiel mi faris kiam estis infano
kaj ne por peti Kristnaskan donacon
sed por peti
adresi la vojon
ŝanĝi la destinon
de l’ homaro kiu ne plu memoras
kio estas la bono
kaj kio estas la malbono
kaj kiun nur supernatura mano
ja fine povos ŝanĝi,
nur la dia infano
povas instigi al amo
por ke ne nur oni prenu
sed ankaŭ oni donu.

Amerigo Iannacone

Sunday, December 09, 2012


L-Għaqda Poeti Maltin, qiegħda tniedi bidu ta’ qari ta’ poeżiji fil-kafeterija Cafè Rocher, li tinsab fuq ix-xellug kif wieħed jidħol minn Bieb il-Belt. Din se tibda tkun fl-ewwel Sibt ta’ kull xahar fl-għaxra ta’ filgħodu, minbarra meta dan il-jum jaħbat festa.

            Il-poeżiji li jinqraw jistgħu jkunu b’kull ilsien li l-kittieb iħossu komdu fih, basta l-Poeta jkun dispost biex jispjega jekk il-lingwa ma tkunx waħda minn dawk li ssoltu aħna l-Maltin aħna esposti għaliha komunement.

            Wieħed ukoll jista’ jieħu kafè jew dak li jrid mingħand Cafè Rocher (ovvjament kulħadd iħallas tiegħu biex ma jinħoloqx diżgwid). L-ewwel laqgħa se tkun nhar is-Sibt, 5 ta’ Jannar, 2013.  Il-Membri tal-Għaqda Poeti Maltin u l-pubbliku ġenerali huma mistednin biex iġibu l-poeżiji tagħhom biex jaqrawhom.  Min jippreferixxi jisma’ biss hu mistieden ukoll.

            B’dan il-mod l-Għaqda Poeti Maltin qiegħda tagħti spazju lill-kittieba Maltin tal-poeżija biex jikkomunikaw il-ħsibijiet u l-emozzjonijiet tagħhom mal-bqija tan-nies, u biex il-poeżiji  tagħhom ikunu apprezzati aħjar.  Dan isir f’atmosfera ta’ ħbiberija, bejn kikkra kafè u oħra. Għaldaqstant, inħeġġu lil kulħadd biex jibda jieħu sehem f’din l-attività.

Niltaqgħu. 

Saturday, December 08, 2012

Versi Milied 2012


QNIEPEN SBIEH………………..…

                                   minn  Godwin Cini

          Qniepen sbieħ, qniepen sbieħ
          Żmien il-Milied fil-bliet tagħna
          Qniepen sbieħ ,doqqu sħiħ
          Dalwaqt ikun  il-Milied

In-nies jixtru, d-dawl iteptep,
Bambini mixgħulin
Kulħadd jaf li l-Milied wasal magħna
Il-ħbieb jixtru, tarahom jidħqu
Jieħdu b’idejn xulxin
F’kull belt u f’kull raħal ferħanin

          Qniepen sbieħ, qniepen sbieħ
          Issa l-Milied  wasal magħna
          Qniepen sbieħ, bla mistrieħ
          Għax wasal jum il-Milied.



Sunday, December 02, 2012

It-tieni edizzjoni ta' TIEQA FUQ KITTIEBA MALTIN

Għadha kemm ħarġet it-tieni edizzjoni tal-ktieb TIEQA FUQ KITTIEBA MALTIN ta' Patrick Sammut (De La Salle Publications, 2012, 332 paġna) li l-ewwel edizzjoni tiegħu kienet rat id-dawl fl-2003. 

TIEQA FUQ KITTIEBA MALTIN (2012) ġie aġġornat kemm min-naħa ta' dati, ladarba mill-2003 kien hemm numru ta' kittieba ttrattati fih li mietu, kif ukoll mil-lat ta' pubblikazzjonijiet. Din id-darba Sammut żid ukoll ftit iktar materjal mal-40 kittieb oriġinali marbutin mal-oqsma tan-narrattiva, tat-teatru, u fuq kollox tal-poeżija. 

Insibu għalhekk iż-żieda ta' erba' kapitli li jittrattaw żewġ kittieba u Brothers ta' De La Salle, Br. Henry Grech u Br. Michael Buttigieg, flimkien mal-poeta Carmel Attard, u Appendiċi ddedikata lil xi kittieba Maltin li jinsabu barra minn xtutna, parti kbira minnhom fil-kontinent tal-Awstralja.

F'TIEQA FUQ KITTIEBA MALTIN wieħed isib tagħrif bijografiku qasir dwar il-kittieba ttrattati, imma fuq kollox kummenti u analiżi ta' natura kritika letterarja dwar aspetti differenti ta' kitbiethom.

Il-ktieb qed jinbiegħ mill-Bookshop tal-Kulleġġ ta' De La Salle fil-Kottonera.

Tuesday, November 20, 2012

ZEWG PUBBLIKAZZJONIJIET GODDA TA' PATRICK SAMMUT


All’attacco! ta’ Patrick Sammut (Faraxa Publishing, 2012, ISBN: 978-99957-0-335-6) huwa ktieb immirat għall-istudenti li qed jippreparaw għall-eżami tat-Taljan tal-Matrikola. L-għan huwa li jimmaturaw lingwistikament billi jaslu biex jifhmu u jiddekodifikaw it-test jew silta li tiġi ppreżentata lilhom. All’attacco! Jinqasam f’20 taqsima differenti; kull taqsima mbagħad tinqasam f’diversi partijiet: hemm is-silta introduttiva li tintrabat ma’ suġġett partikulari, l-eżerċizzji grammatikali, dawk basiċi u dawk aktar impenjativi, taqsimiet iddedikati għal-lessiku mela biex jgħinu lill-istudent jibni u jsaħħaħ il-vokabularju tiegħu, taqsima oħra ddedikata lit-Taljan idjomatiku, parti li tiddiskuti aspetti differenti tal-kultura Taljana (ġografija, politika, ċinema, gastronomija, problemi soċjali, mużika, letteratura)  u dan anki permezz ta’ numru mdaqqas ta’ stampi marbutin mas-suġetti msemmija -, taħriġ il-fehem, u fl-aħħar taqsima mmirata biex l-istudent jesprimi ruħu liberament dwar suġġetti differenti.

Strutturalment All’attacco! huwa organizzat b’tali mod li jqarreb lill-istudent tat-Taljan lejn il-karta tal-eżami tas-SEC. Huwa wkoll stedina biex dak li jkun ikompli jarrikkixxi l-għarfien tiegħu fis-suġġett permezz ta’ għajnuniet kemm minn kotba ta’ referenza partikolari, kif ukoll permezz ta’ siti internet.

All’attacco! huwa għodda siewja biex l-istudent tat-Taljan jaffaċċja b’suċċess l-eżami tat-Taljan fil-livell Ordinarju, Intermedju, u għaliex le, anki f’livell Avvanzat.



Tommy u s-sabiħ tal-qari u rakkonti oħra għat-tfal ta’ Patrick Sammut (Publikazzjoni Faraxa, 2012, ISBN: 978-99957-0-343-1), b’illustrazzjonijiet bil-kulur ta’ Salvina Louise Aquilina jiġbor fih 20 rakkont għat-tfal ta’ età bejn 9 u 11-il sena. Ir-rakkonti huma miktubin b’Malti sempliċi imma bi stil fejn jitħaddem ukoll u spiss il-Malti idjomatiku. Ir-rakkonti jispiraw ruħhom minn esperjenzi li t-tfal tal-lum jgħaddu minnhom, mill-ħolm tagħhom, anki minn programmi televiżivi jew cartoons partikolari. Bosta drabi niltaqgħu ma’ ħlejjaq mhux umani li jingħataw karatteristiċi umani, saħansitra l-kelma. F’ċerti waqtiet il-qarrej ta’ Tommy u s-sabiħ tal-qari jista’ jidħaq imma jista’ wkoll jibki. Dan huwa ktieb ideali li jista’ jingħata bħala rigal għall-Milied.

Sunday, November 18, 2012

PREMJAZZJONI KONKORS NAZZJONALI TAL-POEŻIJA 2012



Ir-rebbieħa tal-Konkors Nazzjonali tal-Poeżija 2012, flimkien mal-President tal-Għ.P.M., Charles Magro


Ir-rebbieħa tal-kategorija tal-poeżiji bil-Malti, Therese Pace. Rebbieħa wkoll tal-Premju Amante Buontempo


Il-pubbliku li attenda għal-Lejla ta' Premjazzjoni

Il-Konkors Nazzjonali tal-Poeżija 2012, li l-Għaqda Poeti Maltin nediet fl-1 ta’ Lulju 2012, ġie fi tmiemu b’Serata ta’ Premjazzjoni li saret il-Ġimgħa, 16 ta’ Novembru, fis-sala tas-Soċjetà tal-Arti, Manifattura u Kummerċ, il-belt Valletta.

  Din is-sena wkoll kien hemm għadd sabiħ ta’ konkorrenti, Membri tal-Għaqda Poeti Maltin u mhumiex.

 Il-Ġurija li eżaminat il-poeżiji kienet magħmula mis-Sinjuri George Falzon, Louis Briffa u l-Inġ. Maurice Mifsud Bonnici.

 Il-Konkors kellu tliet taqsimiet: tal-Malti, tal-Ingliż u tat-Taljan.  Ir-rebbieħa f’kull kategorija kienu dawn li ġejjin:

 Bit-Taljan ġiet fl-Ewwel Post il-poeżija “Intimità” ta’ Christine Borg Farrugia.  Fit-Tieni Post ġiet “Patéma” ta’ Mario Attard.

Fit-taqsima tal-Ingliż l-Ewwel ġiet il-poeżija “Blue Tongued Lizard” ta’ Donovan Gatt.  It-Tieni ġiet “Vaudeville” ta’ Kristina Miggiani.

 L-Ewwel fit-Taqsima tal-Malti ġiet il-poeżija “Bersall”, ta’ Therese Pace.  Fit-Tieni Post ġiet il-poeżija “Nawfraġju Ieħor”  ta’ Stefano Farrugia.  Fit-Tielet Post ġiet il-poeżija “Rabta”, ta’ Mark Amaira.

  Therese Pace ngħatat ukoll il-Premju ‘Mons. Amante Buontempo’, bħala r-Rebbieħa assoluta tal-Konkors Nazzjonali tal-Poeżija 2012.

Thursday, November 15, 2012

Commento critico a SPONDE AMANTI direttamente dalla Lombardia

Il giornalista e poeta Alberto Figliolia ha scritto questa bellissima recensione al nostro libro di poesie SPONDE AMANTI. Per chi e' interessato si veda il seguente link:

http://www.tellusfolio.it/index.php?prec=%2Findex.php&cmd=v&id=15314 

Un grande grazie ad Alberto Figliolia e a Tellusfolio.it

Monday, October 29, 2012

Intervista ma' Emmanuel Attard Cassar


1.      Min huwa Emmanuel Attard Cassar bħala bniedem? Passatempi, familja, professjoni u l-bqija.

Jiena twelidt fit-23 ta’ Marzu 1956 fi Gwardamangia, eżattament fl-isptar San Luqa. L-ewwel 41 sena tiegħi għixthom fil-Furjana sakemm iżżewwiġt u mort noqgħod il-Qrendi. Għixt għal xi żmien Buġibba u llum noqgħod Ħ’ Attard. Jiena u marti Maria għandna żewġt itfal (adottati) li jisimhom Valentina u Jack. M’għandniex xi ngħidu dawn huma l-mimmi t’għajnejna.

Jiena iggradwajt mill-Università ta’ Malta bħala għalliem tal-matematika. Wara sentejn ngħallem irċevejt ‘scholarship’ mogħti mill-Gvern Taljan u studjajt ġewwa Pisa fejn iggradwajt fix-Xjenza tal-Informazzjoni. Illum ngħallem dan is-suġġett fil-Junior College.

Nista’ ngħid li s-suġġetti li studjajt huma l-passatempi prinċipali tiegħi flimkien mas-suġġett tal-Fiżika. Inħobb ukoll nikteb poeżiji u stejjer qosra. Passatemp ieħor ta’ mistrieħ kbir għalija hija l-mużika ‘leggera’ Taljana kif ukoll l-ambjent tal-ispettaklu Taljan.  Dan l-aħħar passatemp beda fi żmien Canzonissima fis-snin sebgħin jiġifieri ħafna qabel ma jien mort nistudja ġewwa l-Italja.

     2.      Liema huma dawk il-waqtiet meta tikteb l-iktar? Ġeneralment tikteb meta tkun għaddej minn waqtiet koroh jew waqtiet henjin? Liema huma l-ispazji l-aktar għal qalbek meta tikteb?

L-ewwel poeżija li ktibt kien jisimha ‘Waħdi’. Kelli 18-il sena u l-poeżija kienet tittratta s-solitudni li kont ninsab fiha. L-istudju nessieni xi ftit mill-poeżija imma mhux mis-solitudni li dejjem ħassejt anki jekk jien twelidt f’familja kbira ta’ ħames subien u kont ngħix f’post iffullat bin-nies u f’subborg mimli ħajja.

Erġajt bdejt nikteb meta kont Pisa u ktibt ‘Lerici’ (bit-Taljan) meta żort dan il-post. Kont hawn influwenzat minn student ieħor Malti li kien jistudja l-letteratura u li miegħu qsamt ħafna vjaġġi madwar it-Toskana u anki ’l barra minnha. Anki f’dan iż-żmien meta kont ’il bogħod mid-dar kont maħkum minn solitudni illi żdiedet wara l-mewt ta’ missieri. Ġewwa Pisa jiena ktibt l-ewwel rakkont qasir tiegħi (bit-Taljan ukoll) bl-isem ta’ ‘Coriandoli’.

Qed niftakar li l-ewwel esperjenzi tiegħi ta’ kitba kienu f’fuljett li kienet toħroġ it-taqsima tal-MUSEUM tal-Furjana (kont għadni tifel) imbagħad f’fuljett li kien joħroġ iċ-Ċentru Żgħażagħ Kappuċċini (fl-istess żmien li bdejt nikteb il-poeżija).

Biex nikteb irrid inkun waħdi. Naturalment l-aktar ħin ideali huwa filgħaxija jew filgħodu kmieni. Matul il-jum jistgħu jiġuni xi ħsibijiet jew ideat u dawn inniżżilhom fuq karta biex insib ħin u niżvilluppahom.

      3.      X’tippreferi: il-kitba tal-poeżija jew tal-proża? Għaliex? Liema huma l-punti favur u kontra ġeneri letterarji bħal dawn skond inti?

L-aktar li ktibt huma poeżiji. Imma l-proża nħobbha wkoll. Fil-fatt il-poeżija tiegħi hi pjuttost prożajka.

Pero` ma nħossx li għandi xi preferenza. Nieħu gost nikteb proża meta jkolli storja tajba. Bħalissa għaddej minn perijodu fejn qed nikteb aktar proża. Il-poeżija bħalissa qed niktibha kważi għall-okkażjonijiet biss. Din it-tip ta’ poeżija jkun hemm min qed jistenniha.

Hawn min jgħid li m’għandniex niktbu għall-okkażjoni imma għandna niktbu meta nħossu l-ispirazzjoni. Nifhem, imma nħoss li l-poeżija tal-okkażjoni għandha l-importanza tagħha. Anki jekk forsi mhux dejjem tkun ta’ ċertu livell letterarju, il-poeżija tal-okkażjoni tgħaqqad lin-nies flimkien u żżid il-ħbiberiji. Hija dik li jien insejjaħ ‘poeżija soċjali’.

In-nies tħobbha l-poeżija u n-nies għandha l-‘poet laureate’ tagħha anki fi gruppi żgħar. Jista’ jkun il-poeta tar-raħal, jew il-poeta ta’ każin jew xi grupp reliġjuż, jew anki l-poeta ta’ familja. Minnu mistenni li jiċċelebra bil-poeżija.

Kemm il-proża kif ukoll il-poeżija jafu jwasslu messaġġ, inisslu tbissima u jagħtu tagħlima. Id-differenza ma tagħmilhiex il-forma, jiġfieri jekk hix proża jew poeżija imma l-id ta’ min qed jikteb (jew tikteb). Min jikteb irid ikollu l-kapaċità tal-istil kif ukoll ir-responsabbiltà li jkun ġust.
     
     4.      Liema huma dawk it-temi li tikteb dwarhom? Liema stili ta’ kitba tuża l-aktar fi vrusek, dawk tradizzjonali jew dawk moderni? Għaliex dan?

L-istil tal-poeżija tiegħi hu l-aktar dak tal-vers ħieles. Il-poeżiji tiegħi normalment ikunu qrib it-tletin vers u ġieli anki iqsar. Nikteb l-aktar dwar it-temi li wara kollox huma universali: il-familja, l-imħabba u temi soċjali. Fil-proża nikteb l-aktar dwar temi soċjali b’referenzi politiċi. Nikteb ukoll stejjer umoristiċi.

Ngħid ukoll li nħobb inkun ċar f’dak li nikteb. Meta naqra niddejjaq meta ma nifhimx u allura niddejjaq jekk xi ħadd ma jifhimx dak li nikteb. Hawn min jgħid li kitba irid jinterpretaha min jaqraha qisu li tnejn jistgħu jinterpretaw b’mod oppost l-istess kitba. Dan l-istil modern lili ma jogħġobnix.  Kif għidt qabel, meta naqra rrid nifhem u meta nikteb irrid min jifhimni.

     5.      Spiss dak li niktbu huwa dak li aħna. Kemm taqbel ma’ dan? Japplika fil-każ tiegħek?

Hekk għandu jkun imma mhux dejjem hu hekk. Jista’ jkun li min jibda jikteb ikollu xi jxekklu minn dak li jkun iħoss verament. Jista’ jkun li min jikteb ikollu preġudizzji li jrid jinħall minnhom biż-żmien jew per eżempju karattru fraġli li ma jħallihx jikkritika lil min ikun ħaqqu jkun ikkritikat. Jista’ (u spiss jiġri) li jħossu skomdu jikkritika lil xi ħadd li jkun ilu jafu jew (Malta żgħira) li jkun jiġi minnu.

Inħoss li mhux tant faċli tkun onest. Imma jeħtieġ li tkun anki jekk dan iġib miegħu konsegwenzi. U jien? Jiġġudikani ħaddieħor.

     6.      Temmen li l-poeżija għandha tkun kumplessa, ermetika, diffiċli biex tinftiehem? X’għandhom ikunu l-elementi ewlenin li jagħmlu poeżija tajba skond inti?

Diġà tajt tweġiba għal dan. Ma naqbilx mal-ermetiżmu. Jista’ jkun eżerċizzju akkademiku interessanti. Jista’ jipprovoka analiżi psikoloġika li twassal għal xi għarfien. Iva. Imma ma naħsibx li barra ċ-ċirku tal-istudjużi din it-tip ta’ kitba għandha xi validità.

Għalija l-kitba trid tkun mifhuma minn kulħadd. Dan ma jfissirx li se tkun mifhuma minn kulħadd fuq l-istess livell. Per eżempju, storja jista’ jkollha tifsiriet kulturali u storiċi li ma jkunux magħrufa minn kulħadd. Imma dan ma jfissirx li min m’għandux dan it-tagħrif ma jistax jifhem l-istorja.

Poeżija tajba nħoss li għandu jkollha ritmu u espressività li jridu jikkumplimentaw lil xulxin. Ir-ritmu hu importanti bħalma hi importanti l-vuċi meta titkellem. Tista’ tkun vuċi baxxa imlissna b’dispjaċir jew għolja mlissna bir-rabja. Dan, naturalment, irid jinħass fil-kitba.

Imbagħad hemm l-espressività. Hawn tgħin ħafna l-metafora għalkemm mhix bilfors neċessarja dejjem. Naħseb li kittieb jew poeta kbir hu f’dan il-qasam li jinqata’ mill-oħrajn f’dak li hu livell letterarju. Tnejn jistgħu jikkundannaw il-gwerra, per eżempju, imma wieħed jista’ jesprimi dak li qed jgħid b’lingwaġġ superjuri.

     7.      Għal min huma intiżi l-poeżiji tiegħek?

Għal kulħadd. L-unika differenza hija l-età. Jien ukoll għandi xi kitbiet għat-tfal.

    8.      Inti tikteb biss bil-Malti jew anki b’ilsna oħra? Dan tqisu bħala vantaġġ jew żvantaġġ? Għaliex?

Twelidt Malti u dejjem tkellimt bil-Malti (barra naturalment is-snin li qattajt l-Italja fejn ukoll, wara kollox, kelli l-kumpanija ta’ studenti Maltin oħra) u allura hu naturali li nesprimi ruħi l-aħjar bil-Malti. Nikteb ukoll bit-Taljan u bl-Ingliż imma ma nħossx ħakma tal-lingwa f’dawn l-ilsna bħal ma nħoss fil-Malti.

Naħseb li hu tajjeb li persuna tkun taf b’lingwi oħra partikolarment bl-Ingliż speċjalment illum li d-dinja, permezz tal-Internet u l-ivvjaġġar, qed issir, kif jingħad, villaġġ globali wieħed.

     9.      Naf li inti kont spiss involut attivament f’Għaqdiet Letterarji differenti. X’inhu s-sabiħ ta’ impenn bħal dan?

Hu dejjem sabiħ li inti tkun preżenti fl-għaqdiet letterarji b’mod attiv, impenjattiv u kreattiv. L-għaqdiet naħseb li huma importanti ħafna. Jiena kelli ħafna opportunitajiet naqra xogħlijiet minn tiegħi f’diversi attivitajiet ma’ Malta u Għawdex (naturalment bħal ħafna oħrajn). Dan tani l-opportunità wkoll nisma’ xogħlijiet ta’ oħrajn li xi wħud minnhom kienu barranin.

     10.  Spiss kellek kuntatti ma’ kittieba u poeti barranin. Xi tgħid dwar opportunitajiet bħal dawn?

Naturalment, minn kull bniedem tista’ titgħallem u titgħallem l-aktar meta dan jew din ikunu ġejjin minn kultura differenti. L-aktar kuntatti importanti kienu ma’ Paola De Maestri u ma’ żewġha Gabriele Tonelli (Taljani minn Sondrio) li huma poetessa u kittieb, ma’ Alberto Figliolia (Taljan minn Milan) poeta u politiku li jikteb ukoll dwar l-isport, u Clirim Muca (Albaniż li jgħix l-Italja) li hu poeta u pubblikatur. Dawn il-persuni kelli kuntatt magħhom meta kont segretarju internazzjonali tal-Għaqda Poeti Maltin.

     11.  Qatt ippubblikajt il-kitbiet jew versi tiegħek f’ġabra għaliha taħt ismek? Jekk iva, liema huma l-pubblikazzjonijiet tieghek? Jekk le, għaliex dan? Għandek il-ħsieb li xi darba jew oħra tiġbor fi ktieb tiegħek għażla ta’ versi minn tiegħek?

Jiena qatt ma ppublikajt ktieb waħdi u din naturalment hija xewqa tiegħi. Barra l-poeżiji għandi kważi lesti ktieb għat-tfal, ieħor ta’ stejjer qosra kif ukoll ktieb umoristiku. ’Il quddiem, forsi fil-futur qarib, nippubblika xi wieħed minnhom.

Xogħlijiet tiegħi (poeżiji u stejjer qosra) jinsabu f’numru ta’ antoloġiji (madwar għaxra) kif ukoll f’gazzetti u rivisti.

     12.  Inti għalliem fil-qasam tat-Teknoloġija Informatika. Inti wkoll involut f’inizzjattivi reliġjużi. Kif torbot jew tirrikonċilja dan kollu mal-qasam tal-kitba u l-poeżija?

Fil-fatt għandi ftit poeżiji fuq il-kompjuter jew it-teknoloġija. Ktibt numru mhux ħażin ta’ talb u anki adorazzjonijiet sħaħ. Il-“Mulej” jissemma f’numru konsiderevoli ta’ poeżiji tiegħi (din hija karatteristika ta’ ħafna poeti f’pajjiżna). Kont bdejt nikteb ukoll (għalkemm waqaft) xi reċti sabiex nispjega kunċetti informatiċi bħall-‘jibbutja’ u ‘sistema operattiva’. Ideat naħseb li għandi mhux ħażin. Ħin xi ftit anqas.

Patrick Sammut