Saturday, March 08, 2014

INTERNATIONAL WOMAN'S DAY According to Amnesty International March 8, 2014.

The most pure verse
I can write must be dedicated
to Fatou, a girl from Burkina Faso,
who was beaten by her husband
because she only gave birth to girls.
After several unwanted daughters,
she died giving birth to another girl.
In many countries of the world,
included the United States,
women are treated like sexual objects,
rented and sold as prostitutes.
I also want to denounce the immoral
custom of families who make
their daughters marry the men
who raped and abused them.
And I hope some day the religions,
laws and practices that submit girls
to genital mutilation will be forbidden
in all countries, and that women
will be treated like human beings.


Teresinka Pereira

Tuesday, March 04, 2014

Tislima lil Lino Grech, kittieb u poeta

Għadu kemm ħalliena ftit jiem ilu, eżattament fl-1 ta' Marzu, Lino Grech, kittieb, poeta u membru tal-Għaqda Poeti Maltin.


Lino Grech twieled fl-1940. Studja s-Seminarju. Beda jaħdem maċ-Ċivil fl-1959 sakemm irtira fl-1996 minn Direttur Ġenerali Reġistratur tal-Qrati tal-Ġustizzja. Membru tal-Għaqda Poeti Maltin. Awtur ta’ għadd ta’ kotba fosthom: Ħajja ta’ Bniedem (ġabra ta’ 13-il novella bil-Malti); Non Omnis Moriar (ġabra ta’ 11-il novella bl-Ingliż); u Għerf il-Bniedem (ġabra ta’ 38 poeżija bil-Malti). Iggradwa fil-Maniġġjar tas-Sistemi Informatiċi meta kellu 56 sena.

Hawn se nġib intervista miegħu li kont għamiltlu fl-2008:

1. Lino Grech hu l-awtur ta' tliet kotba godda: rakkonti bil-Malti, rakkonti bl-Ingliz u poeziji bil-Malti. Fejn hija s-sahha ta' Lino Grech bhala generu letterarju u lingwa mhaddmin u x'inhu l-fil komuni li jghaqqad dawn it-tliet kotba flimkien?

Nahseb li l-fil li jghaqqad lit-tliet kotba huwa il-fatt li jixhtu dawl fuq il-hsieb tal-kittieb dwar dak li jigri madwaru fil-hajja. Fi kliem iehor l-esperjenzi tieghu u ta' dawk madwaru mghoddija mill-gharbiel tat-twemmin jew tifxil ta' hsibijietu. Fil-ktieb hemm tiftix konxju ghall-kelma Maltija mitkellma u ghall-qosor fil-kitba.

2. Minn fejn jitwieldu dawn il-kitbiet tieghek? Liema hu l-hin meta tippreferi tikteb?


Fuq kollox jiena nhares lejn il-hajja b'nofs tbissima li gejja minn gharfien tal-bniedem u hsibijietu hekk li l-kliem igelgel bhal nixxiegha naghzlu bejn dak li hu fieragh u dak li hu siewi biex nara sewwa l-persuna u dan il-loghob tal-kliem li jiena ukoll naghmlu nnissilli tbissima dejjiema fuq fommi u jwaqqaghni kultant f'cinizmu li dig¿ gejt akkuzat bih minn kritiku letterarju fil-media.  


3. Bhala stili tuza ximindaqqiet il-komiku, il-parodija, imma dawk tieghek huma wkoll kitbiet b'element morali qawwi wkoll. Hemm imbaghad rakkont li jxaqleb lejn il-fantaxjentifiku (The Tunnel), iehor li johodna fi zmien l-Inkwizizzjoni u s-shahar (Non Omnis Moriar).  Xi tghid dwar dan kollu?

Kien ghalliem ta' l-Ingliz meta kont ghadni s-seminarju li hajjarni biex nikteb bl-Ingliz billi kien joghgbu hafna l-istil li kont nikteb bih. Imbaghad kien Dun Frans Camilleri, ghalliem iehor tieghi, li fetahli t-triq ghall-kitba bil-Malti.

4. Bhala ambjentazzjoni spiss naqraw dwar il-Qorti, ir-Rabat, il-Birgu jew Bormla, B'Kara, u jissemmew spiss il-kontabilit¿, in-negozju u s-safar, bla ma ninsew ir-rakkont Hajja ta' Bniedem. Hemm kurrenti awtobijografici fil-kitbiet tieghek?

Il-poeziji jehtigli miktibhom hekk li jitfasslu f' mohhi billi dawn jitwieldu minn hsieb u f'lehha jiddammew f'poezija shiha. Jekk ma inhazzizhomx mill-ewwel jintesew. Fil-kaz ta' l-istejjer, dawn jinholqu minn nitfa ta' hsieb li jkun ix-xewka ta-rakkont li mbaghad jiehu l-laham bil-mod hekk kif nifli nies ghaddejja fit-triq li jistghu jilbsu ta' karattri fl-istorja. Ta' spiss nintebah li harsti fit-tul fuq xi hadd tibda taghtih fastidju l-iktar jekk tkun mara li min jaf x'tahseb. Biss jiena nkun qed nibni dak il-hin il-karattru mehtieg fl-istorja.
 
5. Inhoss li zewg elementi li jispikkaw fil-proza tieghek huma l-qawwa tad-deskrizzjoni u l-gharfien ta' karattri differenti fost il-generu uman. Xi tghid dwar dan?

Barra min hekk iz-zmien li ghamilt il-Qorti laqqghani ma' bosta nies ilkoll b'xejriet u hsibijiet taghhom - tahlita li tnebbabni  f'ghazla tal-bniedem li jixraq l-istorja.

6. Innutajt li fil-poeziji tieghek taghti iktar importanza lir-rima imma anki lil-livell riflessiv, milli lill-prosodija (tul ta' versi u accenti), u spiss thaddem certi licenzji poetici in extremis. Kif tirreagixxi ghal dan?


Huwa minnu u nghid li jiena hati dwar it-thaddim tal-poezija b'licenzja wiesgha bil-bosta izda kif ga ghedt il-poezija titwieled fiha lesta minghajr ma taghtini lok li nirrfinaha. Sa meta kont ghadni s-Seminarju kont ktibt dwar il-poeta Taljan Pascoli li " la poesia e' un attimo fuggente nella vita del poeta che vien colto sul nascere. Pero' l'assieme di questi attimi fanno la vita del poeta". Dan ghadni nemmnu sallum u ghalhekk nahseb li jekk infittex li nirrifina l-poezija kif giet f'mohhi nkun qieghed nitlef mis-sahha taghha kif  inholqot.


AGĦTIH MULEJ IL-MISTRIEĦ TA' DEJJEM.